تیزاب سلطانی ( Aqua regia ) واکنش ها و کاربردهای آن

تیزاب سلطانی واکنش ها و کاربردهای آن


 تیزاب سلطانی ( Aqua regia ) چیست و چه استفاده هایی از آن می شود

تعریف

تیزاب سلطانی ( Aqua regia ) واکنش ها و کاربردهای آن برای علاقه مندان رشته شیمی ، کارشناسانی که در حوزه اسید شناسی فعالیت می کنند و بسیاری از شیمی دانان ، ماده ای ارزشمند و کاربردی به حساب می آید ، این ماده ، محلولی بسیار خورنده است که از ترکیب کردن اسید نیتریک و اسید هیدروکلریک به دست می آید . نسبت اختلاط این دو اسید بسیار مهم است و برای درست کردن آن 1 قسمت اسید نیتریک را به 3 اسید هیدروکلریک اضافه می کنیم . هنگام مخلوط کردن اسیدها باید اسید نیتریک را به اسید هیدروکلریک اضافه کرد . این مخلوط اسیدی ناپایدار است ، بنابراین سعی کنید همیشه به مقدار مورد نیاز آن را تهیه کنید و بلافاصله مورد استفاده قرار دهید . در ادامه با پرک شیمی همراه باشید .


خواندن مقاله زیر به درک بهتر موضوع کمک می کند :

اسید نیتریک-معرفی و معادل فارسی


تیزاب سلطانی برای اولین بار در کارهای کیمیاگران مسلمان از قبیل محمد زکریای رازی پدیدار شد و سپس در نوشته های جابرالزائف به آن اشاره شده است . این ترکیب می تواند فلزاتی مانند طلا و پلاتین را در خود حل کند . از جمله فلزاتی که در این محلول حل نمی شوند می توان به ایریدیم ، ناتالیوم ، تیتانیوم و اسمیوم اشاره کرد .

 

تیزاب سلطانی در حقیقت اسیدی است بسیار خورنده و ناپایدار که حاصل ترکیب اسید نیتریک و اسید هیدروکلریک می باشد .

 

واکنش ساخت تیزاب سلطانی

واکنش ها

هنگامی که اسید هیدروکلریک و اسید نیتریک با هم ترکیب می شوند ، گاز کلر و نیتروزیل کلراید حاصل می شود که هر دو گاز در فاز محلول ، حل می شوند . هر دو بخار شده و از محلول خارج می شوند و دوباره این گازها تشکیل شده و موجب ضعیف شدن تیزاب سلطانی می شوند ، بنابراین برای تهیه تیزاب سلطانی با خاصیت خورندگی مناسب باید آن را قبل از استفاده تولید نمود یا چنانچه قصد داریم با کمی تاخیر از آن استفاده کنیم ، تیزاب را به مقدار کمی آب اضافه می کنیم تا بتوانیم از خاصیت خورندگی مناسب آن بهره بگیریم .

NOCL (q) + 2H2o (L) + CL2(q)   HNO3(aq) + 3HCL(aq)

 

با گذشت زمان نیتروزیل کلرید (NOCL  ) به گاز کلر و اکسید نیتریک (NO  ) تجزیه می شود . اسید نیتریک نیز به طور خودکار به دی اکسید نیتروژن (NO3  ) اکسید می شود .

 2NOCL(g)  ⟶ 2NO(g) + CL2(g)

 2NO(g) + O2(g)  ⟶ 2NO2(g)

گاز کلر و اکسید نیتریک و دی اکسید نیتروژن سمی هستند و هنگام کار با این اسید به این نکات توجه کنیم .

 

کاربردهای تیزاب سلطانی

یکی از موارد استفاده این ترکیب مربوط به جنگ جهانی دوم در سال 1940 می باشد . شیمیدان جورج دوهویسی برای دست نیافتن آلمانی ها به مدال جایزه نوبل متعلق به ماکس فون لا و جیمز فرانک ، آن ها را در تیزاب حل کرد و در قفسه ی موسسه ی نیلزبور نگهداری نمود . بعد از جنگ او توانست طلاهای موجود را بازیابی نماید و آنها را به آکادمی علوم سلطنتی سوئد بدهد تا بنیاد نوبل مجددا" مدال های جایزه نوبل را به لوئه و فرانک اعطا کند . امروزه تیزاب سلطانی برای حل کردن طلا و پلاتین مناسب است و در استخراج و تصفیه  این فلزات کاربرد دارد .

 

کاربردهای تیزاب سلطانی

 

اسید کلر اوریک می تواند با کمک تیزاب سلطانی ساخته شود تا برای ساخت الکترولیت در فرآیند (wohl will ) مورد استفاده قرار بگیرد . این فرآیند طلا را با خلوص (99.99) بسیار بالا تصفیه می کند . همین فرآیند به صورت مشابه برای تولید پلاتین با خلوص بالا نیز استفاده می شود . این اسید برای تمیز کردن فلزات و مواد آلی از ظروف آزمایشگاهی و ماشین آلات کاربرد دارد . به طور خاص استفاده از Aqua regia   به جای اسید کرومیک ، برای تمیز کردن لوله هایNMR  به کار برده می شود ، زیرا اسید کرومیک سمی است و رسوب جزئی کروم ، طیف NMR را خراب می کند و باعث ایجاد خطا می شود . هم چنین برای حکاکی بر روی فلزات و یا سنتزهای شیمیایی نیز کاربرد دارد .

 

این اسید برای تمیز کردن فلزات و مواد آلی از ظروف آزمایشگاهی و ماشین آلات کاربرد دارد .

 

نکات ایمنی ( خطرات تیزاب سلطانی )

همان طور که می دانیم این ماده ترکیبی از دو اسید قوی می باشد ، که منجر به انتشار گازهای سمی می شود و گرما آزاد می کند ، در نتیجه هنگام کار با آن لازم است از دستورالعمل بهداشتی و ایمنی استفاده کنید :

  1. مخلوط فوق را زیر هود تهیه کنید .
  2. آن را در مقدار کم به مقدار نیاز تولید کنید .
  3. اطمینان حاصل کنید که این ماده را در ظروفی که می سازید ، امکان شکسته شدن را ندارد و کاملا" تمیز می باشد ، آلاینده های آلی نداشته باشد ، زیرا آین آلاینده ها منجر به ایجاد واکنش های شدید می گردند .
  4. اگر قطرات هر کدام از اسید های ذکر شده روی پوست ریخت ، آن را سریعا" پاک کنید و با آب زیادی به خوبی شست و شو دهید ، اگر اسید روی لباس شما ریخت آن را فورا" جدا کنید .
  5. در صورت استنشاق ، بلافاصله به فضای بیرون از اتاق بروید و هوای تازه استنشاق کنید .
  6. در صورت تماس چشمی ، چشم ها را فورا" با مقادیر زیادی آب به مدت حداقل 15 دقیقه بشویید و فورا" به پزشک مراجعه نمایید .
  7. هرگونه نشت این ترکیب را با سدیم بی کربنات و یا سایر ترکیبات بازی مشابه خنثی نمایید . توجه داشته باشید که اسیدهای قوی را با بازهای ضعیف خنثی کنید نه با بازهای قوی .

​​​در این مقاله درباره تیزاب سلطانی ( Aqua regia ) واکنش ها و کاربردهای آن ، نوشتیم و این ماده را مورد بررسی قرار دادیم ، این محصول از شرکت پرک شیمی قابل تهیه می باشد ، در صورت نیاز و سفارش با ما تماس بفرمایید .

هر گونه سوال ، ابهام و مشکلی در مورد ساز و کار تیزاب سلطانی داشتید ، همین پایین در قسمت نظرات ، نظر خود را با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما به سرعت پاسخگوی شما باشند .


منبع : واحد تحقیق و توسعه پرک شیمی


 مطالعه مقالات زیر به شما پیشنهاد می گردد 

♦ اطلاعات فنی و حفاظت ایمنی اسید نیتریک | MSDS اسید نیتریک

 کاربرد اسید نیتریک در کشاورزی

۵
از ۵
۳۶ مشارکت کننده

نظرات شما با احترام و در کمترین زمان ممکن پاسخ داده خواهد شد

رمز عبورتان را فراموش کرده‌اید؟

ثبت کلمه عبور خود را فراموش کرده‌اید؟ لطفا شماره همراه یا آدرس ایمیل خودتان را وارد کنید. شما به زودی یک ایمیل یا اس ام اس برای ایجاد کلمه عبور جدید، دریافت خواهید کرد.

بازگشت به بخش ورود

کد دریافتی را وارد نمایید.

بازگشت به بخش ورود

تغییر کلمه عبور

تغییر کلمه عبور

حساب کاربری من

سفارشات

مشاهده سفارش