جوهر نمک و کاربردهای آن در زندگی و صنعت

جوهر نمک و کاربردهای آن در زندگی و صنعت عنوانی است که در این مقاله مختصر و مفید به آن می پردازیم . جوهر نمک یا هیدروکلریک اسید برای اکثر مردم ماده ای بسیار آشنا و کاربردی است و کمتر کسی است که نام این ماده را نشنیده باشد ، اما با وجود این شناخت نکاتی درباره کاربردهای این ماده در زندگی و صنعت وجود دارد که حتما باید بدانید . بحث ما درباره یک محلول شفاف ، بی رنگ و با بوی تند می باشد ، یک اسید معدنی خورنده و صدالبته خطرآفرین که یکی از پرکاربردترین اسیدها در صنعت می باشد ضمن اینکه کاربرد خانگی نیز دارد.

مشاهده صفحه زیر به درک بهتر موضوع کمک می کند :

اسید کلریدریک - جوهر نمک

جوهر نمک به علت قابلیت جرم زدایی بالایی که دارد ، برای تمیز کردن سطوح مختلف ، مانند سرویس های بهداشتی ، سرامیک ها ، کاشی و موازییک ها می تواند ، مورد استفاده قرار گیرد ، اما باید به این نکته توجه کنیم که این ماده هرگز برای شستن سنگ های مرمری ، آهکی و فلزی استفاده نکنیم . هیدروکلریک اسید در معده نیز وجود دارد و به هضم غذا کمک می کند .

هنگام استفاده از جوهر نمک عنوان شوینده در منزل ، حتما باید آن را رقیق کنیم . برای رقیق کردن ، 10 قسمت از اسید را به 1 قسمت آب اضافه می کنیم ( دقت داشته باشیم که باید حتما اسید را به آب اضافه کنیم ) و خوب مخلوط می کنیم ، برای این کار از ظروف پلاستیکی استفاده می کنیم . بعد از مخلوط کردن می توان با اسپری و یا برس آن را بر روی سطح پخش کنیم . اسید هیدروکلریک یا همان جوهر نمک برای دستگاه تنفسی بسیار آزار دهنده می باشد و بنابراین سعی کنید هرگز از این ماده در مکانهایی که بسته است استفاده نکنید و حتی در مکانهایی که تقریبا هم بسته باشد حتما" از تهویه ی مناسب استفاده کنیم . هرگز آن را با شوینده ها و مواد شیمیایی اکسید کننده مانند وایتکس ( سدیم هیپوکلریت ، سفید کننده ) یا پتاسیم پرمنگنات مخلوط نکنیم زیرا طبق واکنش زیر گاز کلر تولید می کند که بسیار خطرناک می باشد و خیلی سریع شخص را دچار مسمومیت جدی ( مسمومیت با گاز کلر ) می کند .

NaClO + 2HCl⟶  H₂O + NaCl + Cl₂

KMnO₄ + 16HCl ⟶ 2MnCl₂ + 8H₂O + 2KCl + 5 Cl

نمک تولید شده از این مواد خطرناک نیست اما کلر به محض اختلاط از محلول جدا می شود و به هوا منتشر می گردد ، گاز کلر ( chlorine ) بسیار واکنش پذیر می باشد . زیرا پیوند بین دو اتم کلر بسیار ضعیف است .

هیدروکلریک اسید در صنعت نیز کاربردهای فراوان و گسترده ای دارد که در این جا به مواردی از آن اشاره می کنیم :

اسید شویی : هیدروکلریک اسید می تواند برای حذف زنگ آهن مورد استفاده قرار بگیرد و اکسیدهای فلزی انباشته شده روی سطوح فلزی را پاک کند . علاوه بر این از این خاصیت جوهر نمک می توان برای پاک سازی ، تمیزسازی فلزات و حذف ناخالصی ها استفاده نمود ، حذف ناخالصی ها در فولاد ضد زنگ و آلیاژها و ... بسیار مهم می باشد . که حتما" باید مراحلی مانند اکستروژن ، رولینگ و گالوانیزاسیون صورت پذیرد . اسید سولفوریک نیز در اسید شویی مورد استفاده قرار می گیرد ، اما به دلایل زیر ، جوهر نمک از اسید سولفوریک برای اسید شویی مناسب تر است :

1. زمان کمتربرای اسید شویی
2. کارایی خوب در دماهای پایین
3. بهبود بیشتر کیفیت سطح فلزات

تولید مواد معدنی و غیر آلی :

هیدروکلریک ، ماده ی مناسبی برای استفاده در تولید موارد زیر می باشد :  

کلسیم کلرید : از واکنش هیدروکلریک اسید ب آهک ، کلسیم کلرید تولید می شود . این ماده تولید شده ، نوعی نمک در صنایع غذایی به عنوان تثبیت کننده و حجم دهنده به محصولات غذایی اضافه می شود . افزودن CaCl₂ به محصولاتی مانند نان ها و کیک ها می تواند علاوه بر تثبیت کنندگی و حجم دهندگی ، خاصیت ضد میکروبی نیز داشته باشد .

نیکل کلرید : این ماده در حمام های آبکاری به منظور انتقال یون های نیکل بنابر اهداف تزئینی و یا مقاوم سازی مورد استفاده قرار می گیرد .

روی کلرید : در گالوانیزسیون این ماده به دلیل قرار دادن پوششی از Zn آهن مورد استفاده قرار می گیرد .

آهن کلرید و پلی آلومینیم کلراید : این مواد در تصفیه ی آب و فاضلاب ، آب و آشامیدنی و تولید کاغذ به عنوان فلوکولانت و یا کواگولانت مورد استفاده قرار می گیرند .

تولید مواد آلی :

برای تولید ترکیبات آلی هم چون دی کلرواتان و وینیل کلرید ، در پلاستیک های PVC و پلی اورتان استفاده می شود . اسید هیدروکلریک در تولید تولوئن دی ایزوسیانتTDI  و متیل دی فنیل دی ایزوسیانات  MDI کاربرد دارد .

خالص سازی نمک خوراکی :

نمکی که از معادن سنگ نمک استخراج می گردد ، ناخالص بوده و همراهش گچ و فلزاتی ماند جیوه ، آرسنیک ، سرب و ... وجود دارد ، جوهر نمک به خوبی ناخالصی ها را جذب کرده و باعث تصفیه آن می شود . با کمک فرآیند تصفیه سازی ، نمک حاصل حاوی 97 الی 99 درصد سدیم کلرید خواهد بود که برای مصرف انسانی کاملا" مناسب می باشد .

صنایع غذایی :

هیدرو کلریک اسید در تهیه انواع محصولات غذایی مانند سیروپ ذرت ، برای استفاده از نوشیدنی ها ، شیرینی ها ، سس ها کچاپ و ... مورد استفاده قرار می گیرد . همچنین به عنوان یک ماده ی اسید کننده در محصولات کنسرو شده ، آبمیوه ها و ... به منظور افزایش طعم و عطر و کاهش فساد به این محصولات اضافه می شود .

استخرها :

جوهر نمک به دلیل داشتن خاصیت اسیدی در استخرها به منظور حفظ PH در رنج قابل قبول مورد استفاده قرار می گیرد و یک تنظیم کننده PH محسوب می شود . علاوه بر این می تواند موجب تمیزی استخر نیز شود . PH  باید مقداری قلیایی و در محدوده 7.2 الی 7.6 قرار بگیرد . این PH موجب می شود تا مقدار کلر بهینه باشد و برای چشم و گوش و پوست خطر خورندگی نداشته باشد ، PH نباید کمتر از 7 باشد زیرا آب اسیدی موجب خورندگی و آسیب به پوست و چشم می گردد ، هم چنین باعث از بین رفتن خطوط استخر نیز می شود ، PHهای بالاتر از 8 نیز باعث کاهش فعالیت کلر می شود و می تواند رنگ آب را تغییر دهد و فیلترهای تصفیه را از کار بیاندازد . به همین دلیل بهینه کردن PH امری مهم محسوب می شود و هنگامی که آب استخر خاصیت قلیایی پیدا کرده باشد ، افزودن هیدروکلریک اسید برای تنظیم PH می تواند مفید باشد .

تمیزسازی آجرها :

برای تمیز کردن آجرها ، جوهر نمک گزینه مناسبی است زیرا آجرها با گذشت زمان محل مناسبی برای رشد انواع باکتری ها و کپک ها و ... هستند . برای این کار ابتدا اسید را رقیق کرده و سپس با کمک یک اسفنج بر روی سطح آجرها می کشیم و تمام لکه ها را از بین می بریم . برای تمیزسازی این لکه ها از هیدروکلریک اسید 10 درصد استفاده می کنیم و یک قسمت از اسید را به 9 قسمت آب اضافه می کنیم و مخلوط می کنیم ( توجه : اسید به آب اضافه گردد . )

ساخت تیزاب سلطانی :

تیزاب از ترکیب اسید نیتریک و جوهر نمک با نسبت حجمی 1 به 3 تهیه می شود ، که کاربرد مهمی در بازیابی و استخراج طلا و پلاتین دارد .

جوهر نمک و هیدروژن پاکسید ، محلولی برای حل کرد طلا :

ترکیب هیدروکلریک اسید و هیدروژن پراکسید می تواند طلا را در خود حل کند و به همین خاطر در بعضی از شرایط از این محلول برای حل کردن طلا و بازیافت بعضی قطعات و بردهای الکترونیکی استفاده می شود .

تولید کلرید نقره :

یکی دیگر از کاربردهای جوهر نمک در بازیابی فلزات گرانبها ، رسوب دادن نقره از محلول نیتراتی است . کلرید نقره را می توان با نمک هم تولید کرد اما بسیاری از افراد به جای نمک از جوهر نمک استفاده می کنند .

حذف فلزات مزاحم :

می توان برای حذف فلزات مزاحم و جداسازی آن ها از فلزات گرانبها از جوهر نمک استفاده کرد ، برای مثال این اسید میتواند آهن ، آلومینیم ، سرب و قلع را در خود حل و آن ها را از فلزات کرانبها جدا کند . جوهر نم پر استفاده ترین اسید برای حذف فلزات مزاحم در بازیافت فلزات گرانبها از قطعات الکترونیک و حتی جواهرات و خاک طلاست .

ساخت استاتوس کلرید :

استاتوس کلرید محلولی برای شناسایی فلزات گرانبهای موجود در محلول هاست که نقش مهمی درز استخراج فلزات گرانبها دارد .

خنثی سازی پساب ها :

برای خنثی سازی پساب های بازی ، می توان از جوهر نمک استفاده کرد ، به دلیل ارزان بودن و در دسترس بودن . خطرات آن به اندازه اسید سولفوریک نیست و به اندازه اسید نیتریک هم دودهای سمی تولید نمی کند .

از دیگر کاربردهای جوهر نمک یا هیدروکلریک اسید می توان به برداشتن رسوب بویلرها ، صنعت ساختمان سازی ، پرداخت چرم و ... اشاره کرد .

نکات ایمنی جوهر نمک :

هیدروکلریک اسید بخارهای اسیدی تشکیل می دهد . هم محلول و هم بخارات آن تاثیر خورنده برگشت ناپذیر بر بافت انسان با قابلیت تخریب اندام های تنفسی ، پوست و روده ها دارند . تجهیزات ایمنی مثل دستکش های لاستیکی یا PVC ، عینک های ایمنی محافظ چشم و کفش ها و لباس های مقاوم در برابر مواد شیمیایی برای به حداقل رساندن خطرات استفاده از جوهر نمک به کار می رود .

این ماده نمی سوزد . تماس با فلزات ، تولید گاز هیدوژن کرده که مخلوط این گاز با خطر آتش گیری هوا می تواند سبب انفجار شود . لازم است که از اسپری آب برای خنک کردن ظروف محتوی این ماده استفاده شود .

جوهر نمک و کاربردهای آن در زندگی و صنعت را مشاهده کردید و با نکات کار با این محلول کاربردی آشنا شدید ، از فواید آن آگاه شدید و راههای مقابله با خطرات آن را آموختید ، جهت خرید جوهر نمک به مقدار کلی و جزئی با راههای ارتباطی شرکت پرک شیمی تماس حاصل بفرمایید .

هر گونه سوال ، ابهام و مشکلی در مورد کاربردهای خانگی و صنعتی جوهر نمک ( اسید کلریدریک یا هیدروکلریک اسید ) داشتید ، همین پایین در قسمت نظرات ، نظر خود را با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما به سرعت پاسخگوی شما باشند .

جهت سفارش و خرید اسید کلرئیدریک ( جوهر نمک ) با ما (34733364 - 083) تماس بگیرید

منبع : R&D شرکت پرک شیمی

  مطالعه مقالات زیر به شما پیشنهاد می گردد 

♦ تیزاب سلطانی ( Aqua regia ) واکنش ها و کاربردهای آن

♦ روش ساخت اسید سولفوریک ( جوهر گوگرد )